Τα τελευταία χρόνια, τα ποσοστά επιβίωσης από τον καρκίνο του μαστού αυξάνονται συνεχώς. Στην αύξηση αυτή συντελεί σε μεγάλο βαθμό και η ακτινοθεραπεία.

 

Η ακτινοβολία στον καρκίνο του μαστού είναι μια τοπική θεραπεία και έχει θέση επικουρικά μετά από την χειρουργική εξαίρεση του όγκου από τον μαστό. Πραγματοποιείται με δέσμη ακτινοβολίας Χ υψηλής ενέργειας, ενώ κατευθύνεται στην πάσχουσα περιοχή από ένα ειδικό μηχάνημα το οποίο ονομάζεται γραμμικός επιταχυντής. Οι περιοχές που ακτινοβολούνται, ανάλογα με την αρχική σταδιοποίηση, είναι ο μαστός μετά από ογκεκτομή ή το θωρακικό τοίχωμα μετά από μαστεκτομή. Ορισμένες φορές είναι απαραίτητο να συμπεριλαμβάνονται και οι λεμφαδένες της περιοχής. 

 

 

Η ιδιαιτερότητα του μαστού είναι ότι πρόκειται για ένα όργανο το οποίο κινείται διαρκώς εξαιτίας της κίνησης του θωρακικού τοιχώματος κατά την αναπνοή. Ταυτόχρονα με τον στόχο όμως, σε διαρκή κίνηση βρίσκονται και τα φυσιολογικά όργανα όπως η καρδιά και οι πνεύμονες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κατά την διάρκεια της θεραπείας μέρος αυτών να βρίσκονται στην περιοχή ακτινοβόλησης και επομένως να ακτινοβολούνται. Παράλληλα ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών λαμβάνει και χημειοθεραπεία, ανάλογα με το στάδιο της νόσου, η οποία επιβαρύνει περαιτέρω τους φυσιολογικούς ιστούς.

Σύγχρονες μελέτες 1,2 με μεγάλο αριθμό ασθενών αποδεικνύουν τα παραπάνω καταλήγοντας ότι γυναίκες με καρκίνο αριστερού μαστού που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεία, έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιακή ή και πνευμονική νόσο ως απώτερη παρενέργεια κάποια στιγμή στη ζωή τους.

 

 

Στην καθημερινή πρακτική αυτό επιτυγχάνεται εξατομικεύοντας την θεραπευτική αντιμετώπιση για κάθε ασθενή και κυρίως, επιλέγοντας την κατάλληλη τεχνική. Η τρισδιάστατη σύμμορφος ακτινοθεραπεία (3D-CRT) είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη τεχνική εξωτερικής ακτινοθεραπείας στην ακτινοβόληση του μαστού. Τα τελευταία χρόνια, μια βελτιωμένη εκδοχή της 3D-CRT, η γνωστή πλέον IMRT (ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης έντασης) όπως και η VMAT (ογκομετρική τοξοειδής ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης δέσμης) χρησιμοποιούνται και στον καρκίνο του μαστού, γιατί επιτυγχάνουν καλύτερη κατανομή της δόσης στο μαζικό παρέγχυμα ή στο θωρακικό τοίχωμα, αποφεύγοντας καλύτερα τους φυσιολογικούς ιστούς.

 

Σε επιλεγμένα ακτινοθεραπευτικά κέντρα υπάρχει η δυνατότητα χρήσης καινοτόμων εξαρτημάτων του γραμμικού επιταχυντή ώστε να περιορίζεται περεταίρω η άσκοπη ακτινοβόληση της καρδιάς και των πνευμόνων. Παράδειγμα αποτελεί η ακτινοθεραπεία σε βαθιά εισπνοή. Το σύστημα αυτό (ABC) (εικ.1) είναι μια μη επεμβατική εξελιγμένη τεχνική, η οποία βοηθά την ασθενή να ελέγχει την αναπνοή της κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Η ακτινοβόληση γίνεται μόνο όταν η ασθενής βρίσκεται σε βαθιά εισπνοή. Η διαδικασία επιτρέπει τη χορήγηση της ακτινοθεραπείας στη φάση βαθιάς εισπνοής, κατά την οποία η απόσταση της καρδιάς από τον μαζικό αδένα είναι η μεγαλύτερη, ενώ ταυτόχρονα η δόση ακτινοβολίας που λαμβάνει η καρδιά και ο πνεύμονας ελαχιστοποιείται. Ο μαστός παραμένει ακινητοποιημένος, επιτρέποντας τη στοχευμένη χορήγηση ακτινοβολίας, προστατεύοντας πλήρως την καρδιά και τον πνεύμονα. (εικ.2) Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η επαναληψιμότητα της θέσης του μαστού και των υγιών οργάνων, αυξάνοντας την ακρίβεια της θεραπείας. 

 

Είναι σημαντικό για την ιατρική ομάδα της γυναίκας η οποία νοσεί από καρκίνο του μαστού να επιτυγχάνει την ίασή της. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τις ραγδαίες εξελίξεις τόσο στα χημειοθεραπευτικά φάρμακα όσο και στην τεχνολογία, ο στόχος πλέον είναι η γυναίκα να ιαθεί αλλά και ταυτόχρονα να έχει την δυνατότητα να συνεχίσει τη ζωή της με όσο το δυνατόν καλύτερη ποιότητα ζωής, χωρίς προβλήματα από τις απώτερες παρενέργειες.